ผู้ต้องสงสัย เบาหวาน
เบาหวาน เป็นโรคเรื้อรังที่รักษาไม่หายขาด สร้างความทุกข์ทรมาน และเสี่ยงต่อโรคแทรกซ้อนมากมาย ถ้าคุณอยู่ในกลุ่มต่อไปนี้ ควรตรวจระดับน้ำตาลในเลือดเป็นประจำ เพราะคุณกำลังมีความเสี่ยงสูงที่จะเป็น เบาหวาน
- พ่อ / แม่ / พี่ / น้อง เป็นเบาหวาน
- อ้วน / อ้วนลงพุง
- หญิง วัดรอบพุงได้มากกว่า/เท่ากับ 80 ซม.
- ชาย วัดรอบพุงได้มากกว่า/เท่ากับ 90 ซม.
- ความดันโลหิตสูงมากกว่า/เท่ากับ 140/90 มม.ปรอื หรือได้รับยาลดความดันโลหิต
- ไขมันไตรกลีเซอไรด์ มากกว่า/เท่ากับ 250 มก./ดล.
- ไขมันโคเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) น้อยกว่า 35 มก./ดล.
- มีประวัติเป็นเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์ บุตรมีน้ำหนักแรกคลอดมากกว่า 4 กก.
- มีโรคหลอดเลือดหัวใจ อัมพาตจากหลอดเลือดสมองตีบ หลอดเลือดที่มาเลี้ยงขาหรือเท้าตีบ มีถุงน้ำหลายถุงที่รังไข่
- หากไม่อยู่ในกลุ่มข้างต้น แต่มีอาการดังต่อไปนี้ ควรสงสัยว่าเป็นเบาหวาน
- ปัสสาวะบ่อย
- หิวน้ำบ่อย ดื่มน้ำบ่อย
- กินจุ แต่น้ำหนักลด
- อ่อนเพลีย
- แผลหายยาก
- ชามือ ชาเท้า
ควรติดต่อสถานบริการสาธารณสุขใกล้บ้าน เพื่อเจาะเลือดตรวจหาระดับน้ำตาลทันที ก่อนไปเจาะเลือดต้องอดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมง ถ้ากระหายน้ำ สามารถจิบน้ำเปล่าได้เล็กน้อย)
เบาหวาน ป้องกันได้ด้วยการ
- ทานผักมากๆ อาหารที่ไม่หวานมาก ลดอาหารจำพวกแป้ง ของทอด ข้าวเหนียว ขนมหวาน เครื่องดื่มที่มี่น้ำตาล
- ออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อย 30 นาที ทุกวัน หรืออย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์
- เบาหวาน ควบคุมได้ด้วยการ
- ควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย ควบคุมน้ำหนัก ไม่สูบบุหรี่ ทานยาที่ได้รับสม่ำเสมอ ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์
เบาหวาน รักษาไม่หายแต่ควบคุมได้ด้วยการ
- โภชนบำบัด ทานอาหารให้ครบทุกหมู่ เพิ่มผักมากขึ้น ปลาและเต้าหู้บ่อยขึ้น ทานรสจืด ไม่เค็ม ไม่หวาน
- จำกัดข้าว แป้ง ก๋วยเตี๋ยว ขนมปัง ประมาณ 2 กำปั้นต่อมื้อ
- ทานผลไม้ 1 ส่วนต่อมื้อแทนขนมหวาน โดยให้เลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น
กล้วยน้ำว้า 1 ผล , ฝรั่ง 1/ ผลใหญ่ หรือ ผลเล็ก
ส้มขนาดกลาง 1 ผล
กล้วยหอม 1/2 ผล
แอปเปิ้ล 1 ผลเล็ก
ชมพู่ 2 ผล
มะม่วงอกร่องสุก 1/2 ลูก
เงาะ 4-5 ผล
ลองกอง 10 ผล
มะละกอสุก 8 ชิ้นคำ
แตงโม 10 ชิ้นคำ
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล กาแฟ หรือชาสำเร็จรูป รวมทั้งน้ำผลไม้ ให้ใช้น้ำตาลเทียมใส่ในเครื่องดื่มแทนน้ำตาลทรายหรือน้ำตาลฟรุกโตส
- ทานเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไม่ติดหนัง หลีกเลี่ยงเครื่องในสัตว์ อาหารใส่กะทิ รวมทั้งขนมอบ เช่นพาย ปรุงอาหารโดยใช้น้ำมันน้อยที่สุด ใช้น้ำมันพืช แทนน้ำมันสัตว์
- ออกกำลังกาย ควรทำวันละ 30 นาที อย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์ เช่น เดินเร็ว ถีบจักรยาน ว่ายน้ำ ออกกำลังกายในน้ำ เต้นรำ รำไม้พลอง เต้นแอโรบิก โยคะ จี้กง ฯลฯ
ยาเบาหวาน
- ผู้ที่เป็นเบาหวานชนิดที่2 (เซลล์ไม่ตอบสนองต่ออินซูลิน มักเกิดในผู้ใหญ่) ซึ่งพบได้มาก 95% ถ้าทั้งออกกำลังกายและโภชนบำบัดแล้ว แต่ยังควบคุมน้ำตาลไม่ได้ตามเป้าหมาย ต้องเริ่มทานยาเม็ดรักษาเบาหวานตามคำแนะนำของแพทย์ อาจเริ่มด้วยยาขนานเดียว หรือยา 2 ขนาน ตามความรุนแรงของโรค
- ข้อสำคัญคือ ต้องทานตามที่ระบุไว้ข้างซอง เช่น ยาบางชนิดต้องทานก่อนอาหารครึ่งชั่วโมง บางชนิดต้องทานพร้อมอาหารคำแรก บางชนิดต้องทานหลังอาหาร ถึงจะได้ประสิทธิภาพดี และผลข้างเคียงของระบบทางเดินอาหารน้อยลง
- ถ้าเป็นเบาหวาน 5-10 ปีขึ้นไป ตับอ่อนจะเสื่อมหน้าที่ลง จำเป็นต้องรักษาด้วยยาฉีดอินซูลิน
- สำหรับผู้ที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 1 (ร่างกายผลิตอินซูลินได้ไม่พอ มักเกิดในเด็ก) ต้องเริ่มรักษาด้วยยาฉีดอินซูลิน ร่วมกับการปรับพฤติกรรมชีวิต และอาจมียาทานร่วมด้วย
โรคแทรกซ้อน
- การควบคุมโรคอื่นๆที่พบร่วมด้วย ได้แก่ ความดันโลหิตสูง และภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ
- การได้รับความรู้เรื่องเบาหวาน เป้าหมายคือการคุมเบาหวานเพื่อป้องกันโรคแทรกซ้อน การดูแลตัวเอง เช่น การดูแลเท้า การตรวจน้ำตาลด้วยตัวเอง การดูแลไม่ให้น้ำตาลต่ำเกินไป
- โรคแทรกซ้อน ได้แก่ เบาหวานจอตา ซึ่งทำให้ตาบอดได้ , เบาหวานลงไต ทำให้ไตวายเรื้อรัง , เบาหวานที่เส้นประสาทส่วนปลาย
ข้อมูลจาก สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย